Τί είναι η ψυχοθεραπεία;
Τί είναι η ψυχανάλυση;
-
Η ψυχοθεραπεία περιλαμβάνει τη θεραπεία ψυχικών και διαπροσωπικών προβλημάτων και δυσκολιών μέσω της χρήσης ψυχολογικών μεθόδων.
-
Η ψυχοθεραπεία δεν είναι εργαλείο, δεν είναι τεχνική, δεν είναι συνταγή αλλά είναι μία ανθρώπινη τέχνη. Βασίζεται στη δύναμη και τη λειτουργία της θεραπευτικής σχέσης, στην ανθρώπινη επαφή και τη δυνατότητα ενσυναίσθησης ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που επικοινωνούν μεταξύ τους.
-
Ο λόγος που επισκέπτεται ένα άτομο έναν ειδικό είναι για να διαχειριστεί καλύτερα την καθημερινότητά του.
-
Ακόμη και όταν δεν υπάρχει συγκεκριμένο σύμπτωμα, η ανάγκη κατανόησης του εαυτού και η νοηματοδότηση της προσωπικής ιστορίας αποτελούν ισχυρά κίνητρα για να εμπλακεί ένα άτομο σε μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία.
-
H απώλεια της ικανότητας ενός ατόμου να σκέφτεται λογικά και να κάνει λογικούς συλλογισμούς για την πραγματικότητα που βιώνει καθώς και για τον εαυτό του συχνά κρύβεται πίσω από τα ψυχολογικά του συμπτώματα. Η επαναφορά ενός "αντικειμενικου" τρόπου σκέψης που απαλύνει τα συναισθήματα του θεραπευόμενου είναι ένα κεντρικό ζητούμενο στη θεραπευτική διαδικασία.
-
Ο ψυχοθεραπευτής δεν είναι όμως θαυματοποιός. Η αλλαγή θα έρθει μέσα από από τη βούληση, μέσα από την επιθυμία του ίδιου του ατόμου. Βούληση όμως και επιθυμία συχνά παγιδεύονται. Ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να είναι ένας σύντροφος πολύτιμος στο “ξεπαγίδευμα”.
-
Οι πιο ευρέως εφαρμοσμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι η γνωσιακή-συμπεριφορική, η υποστηρικτική, η ομαδική, η ψυχαναλυτική, η πελατοκεντρική και η συστεμική θεραπεία.
-
O υποψήφιος θεραπευόμενος προτείνεται να διαβάσει και να ενημερωθεί για τις υπάρχουσες θεραπευτικές προσεγγίσεις, μέσα από τους ιστότοπους των επίσημων ψυχοθεραπευτικών εταιρειών στις οποίες υπάγονται και έπειτα να σκεφτεί τι ταιριάζει με την προσωπικότητά του και με τα προβλήματα που αντιμεωπίζει.
-
Είναι σημαντικό να επισκεφτεί ψυχολόγο ή ψυχίατρο ο οποίος θα κατέχει επίσημη άδεια άσκηση επαγγέλματος, θα έχει εκπαιδευτεί σε μία από τις παραπάνω θεραπευτικές μεθόδους και θα είναι πιστοποιημένος θεραπευτής από τον φορέα της ανάλογης ψυχοθεραπευτικής εταιρείας.
-
Η σχέση ανάμεσα στον θεραπευόμενο και τον θεραπευτή είναι σημαντικότερη από την θεραπευτική προσέγγιση που θα υιοθετηθεί. Η αποδοχή και η εμπιστοσύνη ανάμεσά τους αποτελούν σημαντική προϋπόθεση για μια επιτυχημένη έκβαση της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας.
-
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να αποβεί, όχι μόνο ένα θεραπευτικό εγχείρημα αλλά και ένα συναρπαστικό ταξίδι αυτογνωσίας.
Τι είδος ψυχοθεραπείας να κάνω;
Γιατί να πάω σε ψυχολόγο;
Τί οδηγεί έναν άνθρωπο στον ψυχολόγο;
Συνήθως μια βαθιά δυσλειτουργία στην καθημερινότητά και την δυνατότητα επαφής με τους άλλους λόγω:
- αρνητικής σχέσης με τον εαυτό
- εσωτερικών εμποδίων στις σχέσεις του με τους άλλους
- περιόδου πένθους
- αισθήματος μοναξιάς
- αίσθησης αδιεξόδου στην καθημερινότητά του
- ψυχιατρικής διαταραχής
- διαταραχής προσωπικότητας
- δυσκολιών στον ύπνο, τη λήψη τροφής, τη σεξουαλική λειτουργία
- υπαρξιακών ερωτημάτων που τον βασανίζουν
- μιας χρόνιας ή επιτκατικής ανάγκης να επικοινωνήσει τις σκέψεις
του με κάποιον "ουδέτερο παρατηρητή".
-
Οι ολοένα ταχύτεροι ρυθμοί της καθημερινότητάς μας μας απομακρύνουν από την βαθύτερη επαφή με τον εαυτό μας και με τις αληθινές μας επιθυμίες.
-
Η ψυχοθεραπεία όμως δεν είναι πανάκεια
-
Η ψυχοθεραπεία είναι μια συνεχόμενη διαδικασία κατανόησης του εαυτού και μία διαδρομή που θα συμβάλλει στην αποτελεσματικότερη διαχείριση των εσωτερικών και των διαπροσωπικών προβλημάτων του ατόμου.
-
Η ύπαρξη μίας συγκεκριμένης δυσκολίας δεν είναι απαραίτητη προυπόθεση.
-
Σημαντικά κίνητρα είναι η ανάγκη μιας βαθύτερης και πιο ολοκληρωμένης κατανόησης του εαυτού και μιας εσωτερικής «τάξης» στην προσωπική διαδρομή και ιστορία.
-
Η ψυχανάλυση αποτελεί τόσο μία θεωρία για τον ανθρώπινο ψυχισμό όσο και μια μέθοδο θεραπείας των ψυχικών προβλημάτων.
-
Πατέρας της ψυχαναλυσης ήταν ο Σίγκμουντ Φρόυντ (1856-1939).
-
Ανέδειξε την καταλυτική σημασία του ασυνείδητου, όπως είναι τα όνειρα, οι μνήμες, οι εικόνες, οι ενορμήσεις, οι φαντασιώσεις που κατευθύνουν την ανθρώπινη συμπεριφορά.
-
Τα όνειρα, αποτελούν τον πιο αποκαλυπτικό δρόμο προς το ασυνείδητο. Η ερμηνεία των ονείρων και των συμβολικών τους στοιχείων διαφωτίζει βαθειά ριζωμένες φαντασιώσεις και συγκρούσεις του θεραπευόμενου.
-
Οι κλασικές ψυχαναλυτικές τεχνικές είναι ο ελεύθερος συνειρμός, η αντίσταση, η μεταβίβαση και η ερμηνεία των ονείρων.
-
Ο θεραπευόμενος ξαπλώνει στο ψυχαναλυτικό ντιβάνι και ο ψυχαναλυτής κάθεται πίσω από τον θεραπευόμενο ωστε νη μην υπάρχει βλεμματική επαφή και η διαδικασία να είναι ουδέτερη.
-
Ο ψυχαναλυτής κάνει ερμηνευτικες παρεμβάσεις με στόχο να βοηθήσει τον θεραπευόμενο να έρθει σε επαφή με τους ασυνείδητους μηχανισμούς που διέπουν την συμπεριφορά του.
-
Η ψυχανάλυση είναι μια μακροχρόνια θεραπεία, η συχνότητα των συνεδριών είναι από 2 εώς 5 φορές την εβδομάδα, ενώ η διάρκειά τους είναι 45-50 λεπτά.
Ποιό θα είναι το θέμα των πρώτων συνεδριών;
Οι πρώτες συνεδρίες με τον ψυχολόγο θα εστιαστούν
στη προσπάθεια να:
-
Ξεκινήσει το χτίσιμο της πολύτιμης θεραπευτικής σχέσης.
-
Εντοπιστούν οι βασικές δυσκολίες που ο θεραπευόμενος αντιμετωπίζει.
-
Γίνει μια πρώτη «χαρτογράφηση» των ψυχολογικών αιτημάτων του θεραπευόμενου και οι πιθανές συνδέσεις μεταξύ τους.
-
Εισχωρήσει ο θεραπευόμενος στη συλλογιστική ότι μόνος του σταδιακά θα βρίσκει εναλλακτικές λύσεις στις δυσκολίες του με την καθοδήγηση του θεραπευτή του.
-
Γίνει αντιληπτό ότι ο ψυχολόγος είναι ο άνθρωπος-σύμμαχος στην κατανόηση του εαυτού και στην επίτευξη των υπερβάσεων που το άτομο επιθυμεί να κάνει στη ζωή του δίχως όμως να περιμένει ότι ο θεραπευτήςτου θα προσφέρει έτοιμες και εύπεπτες λύσεις.
-
Μάθει ο θεραπευόμενος να προσφέρει στη θεραπεία του τον κατάλληλο συμβολικό χώρο και χρόνο για να μπορέσει να βοηθηθεί στο μέγιστο, χωρίς να αναζητά πρόσκαιρες και βιαστικές κινήσεις που μπορεί να αποβούν επιβαρυντικές για τη θεραπεία και για την ψυχική του υγεία.
-
Κατανοήσει ο θεραπευόμενος τον χρόνο που θα χρειαστεί για να δεί αλλαγές. Το διάστημα των 6 μηνών με 1 χρόνο κατά μέσον όρο είναι μια πρώτη περίοδος που προτείνεται χρονικά για μια ψυχοθεραπεία, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από τη χρονιότητα και την έκταση του προβλήματος καθώς και από τις συνυπάρχουσες ψυχικές δυσκολίες.
Και όταν η ψυχοθεραπεία τελειώνει;
-
Οι έρευνες μας αποκαλύπτουν ότι το 70% της θεραπευτικής επιτυχίας βασίζεται στην ποιότητα της θεραπευτικής σχέσης.
-
Η θεραπευτική σχέση συμβολίζει για τον θεραπευόμενο τα καθοριστικά κομμάτια ενός δικού του κόσμου. Αυτός που είχε, αυτός που θα ήθελε να έχει, αυτός που φοβάται ότι θα τον ελέγξει, αυτός που καταφέρνει να τον θυμώνει τόσο αλλά και να τον αγαπά τόσο.
-
Ο θεραπευτής είναι το όχημα πάνω στο οποίο ο θεραπευόμενος μιλάει για αυτά που δεν έχει τολμήσει να μιλήσει, εκφράζει τα συναισθήματα που φοβόταν μέχρι τώρα να νιώσει.
-
Το τέλος μίας ψυχοθεραπείας είναι το τέλος μίας σημαντικής σχέσης. Ένας συμβολικός θάνατος.
-
Είναι ένα τέλος που σημαίνει πολλά για τον θεραπευόμενο, ανάλογα με το πόσο έχει επενδύσει στη θεραπευτική σχέση αλλά και με το τί σηματοδοτεί για τον ίδιον ένας «αποχωρισμός».
-
Η μέχρι τώρα διαδρομή της ζωής του, η ποιότητας της καθημερινότητάς του και των σχέσεων του στο εδώ και τώρα, η επιτυχής ή όχι επίλυση ή υπέρβαση των δυσκολιών που εξαρχής τον οδήγησαν στην ψυχοθεραπευτή, είναι παράγοντες που - βοηθούν ή υποθάλπουν - την υγιή επεξεργασία της ολοκλήρωσης της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας.
-
Συχνά εμπόδια στο να «αντέξει» ο θεραπευόμενος τον αποχωρισμό από τον ψυχοθεραπευτή του μπορεί να είναι η μοναχικότητα, η μοναξιά, η ανεπάρκεια στη διαχείριση των μέχρι τώρα αποχωρισμών στην ζωή του αλλά και στη θεραπεία του (π.χ. διακοπές), η ταύτιση του αποχωρισμού με τον τρόμο και την απώλεια, η απουσία ικανοποιητικών διαπροσωπικών σχέσεων, οι τάσεις εξάρτησης αλλά και η εξιδανίκευση του ψυχοθεραπευτή ως του μοναδικού εκείνου «σωτήρα» στη ζωή του θεραπευόμενου.
-
Αποχωρισμός και τέλος, σε κάθε περίπτωση είναι έννοιες υποκειμενικά φορτισμένες. Η επιτυχής όμως επίλυση της λήξης της ψυχοθεραπείας, με όλα τα εγγενή αντιφατικά συναισθήματα που εκείνη γεννά, μπορεί να λειτουργήσει ως πυξίδα στη διαχείριση μελλοντικών αποχωρισμών, οι οποίοι, αν μη τι άλλο, είναι μέσα στην ίδια την ζωή.
Ψυχίατρος ή ψυχολόγος;
-
Οι ψυχολόγοι είναι απόφοιτοι τμημάτων ψυχολογίας. Στο θεραπευτικό πλαίσιο έχουν ένα είδος θεραπευτικού ρόλου, εφαρμόζοντας τις γνώσεις και την εμπειρία τους κλινικά, ψυχοθεραπευτικά ή συμβουλευτικά προκειμένου να υποστηρίξουν το άτομο με ψυχολογικά ή ψυχιατρικά προβλήματα.
-
Οι ψυχίατροι είναι απόφοιτοι της ιατρικής σχολής και έχουν κάνει στην συνέχεια ειδικότητα στην ψυχιατρική. Ειδικεύονται στη διάγνωση και τη θεραπεία των ψυχικών διαταραχών. Αντικείμενο τους είναι η αντιμετώπιση νοητικών ή συναισθηματικών διαταραχών (π.χ. κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή). Μόνο οι ψυχίατροι έχουν την ιδιότητα να χορηγούν φάρμακα. Μπορούν όμως . να χρησιμοποιούν τη μέθοδο της ψυχοθεραπείας ή της συμβουλευτικής εφόσον έχουν κάνει επιπλέον ψυχοθεραπευτική εκπαίδευση, όπως αντίστοιχα και οι εκπαιδευμένοι ψυχολόγοι.
-
Σε ορισμένες περιπτώσεις ο θεραπευόμενος καλείται να συνεργαστεί ταυτόχρονα με έναν ψυχολόγο και με έναν ψυχίατρο προκειμένου να συνδυάσει τα οφέλη της ψυχοθεραπείας και της ψυχοφαρμακτυειτκής αγωγής.